Cinescene.com

Howard Schumann

Sztuczki, nowy polski film Andrzeja Jakimowskiego, opowiada o Stefku (Damian Ul), bystrym i spostrzegawczym sześcioletnim chłopcu, który żyje ze swoją nastoletnią siostrą Elką (Ewelina Walendziak) i ich matką (Iwona Fornalczyk) w polskim miasteczku w okolicach Warszawy. Stefan nigdy nie widział swojego ojca (Tomasz Sapryk), który porzucił rodzinę przed jego narodzinami, ale myśli, że rozpoznaje go ze zniszczonego zdjęcia noszonego w portfelu w mężczyźnie wsiadającym co rano do pociągu. Sztuczki są jednym z rzadkich filmów, o których ma się nadzieję, że nigdy się nie skończą. Nagrodzone Europa Cinemas Prize na Festiwalu Filmowym w Wenecji, są rozkoszną mieszanką wrażliwości, inteligencji, humoru i realizmu magicznego, który przemienia proste prawdy dzieciństwa w kinową poezję.

Tytuł nie odnosi się do sztuczek kanciarzy, pokazów magii, czy też bajerowania widza. Dotyczy poglądu, zupełnie nie sztuczkowego, że tak zwany los może być naginany zgodnie z naszą wolą - a Jakimowski, który studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim, bardzo przekonywująco argumentuje istnienie siły woli. Film komentuje współczesne życie w małych miasteczkach w Polsce, przenosząc się od jednego obrazu do drugiego w sposób niemalże dokumentalny. Elka nauczyła Stefka jak "przekupywać" los, wierząc, że może być manipulowany. Jedyne, co jest do tego potrzebne według niej, to jasno określić swój cel, a potem usiąść i patrzeć na to jak wszechświat się dostosowuje. Stefek, z drugiej strony, myśli, że trzeba wziąć sprawy we własne ręce zamiast zadowolić się obserwacją.

Żeby udowodnić swoje stanowisko, zgniata papierowe opakowanie po hamburgerze i wrzuca je prościutko do kosza w parku. Elka natomiast, po prostu kładzie opakowanie na ziemi obok kosza i patrzy jak zupełnie bez jej udziału jest ono przenoszone od właściciela głodnego psa do bezdomnego mężczyzny, a potem do kosza. W innej scenie, Stefek przychodzi z pomocą ignorowanemu sprzedawcy jabłek kupując od niego parę sztuk, i mając nadzieję na pokazanie innym dobrego przykładu. Elka próbuje innym sposobem i udaje jej się. Zafascynowany umiejętnościami siostry, Stefek decyduje się na poinformowanie losu o tym, że chce odzyskać ojca i jest gotowy na użycie wszelkich dostępnych mu środków: włącznie z ołowianymi żołnierzykami, mechanikiem samochodowym Jerzym - chłopakiem Elki, monetami, które rozrzuca na torach kolejowych i stadem gołębi. Elka zaprzecza jakoby mężczyzna zauważony przez Stefka był ich ojcem i odmawia zaangażowania się w plany chłopca, zajęta już zmywaniem naczyń w restauracji, uczeniem się języka włoskiego i koncentrowaniem się na zdobyciu pracy u włoskiego biznesmena.

Jakimowski wydobył ze swoich w większości nieprofesjonalnych aktorów wybitne kreacje aktorskie, a film osiąga wyżyny autentyczności i poetyczności, niespotykane jak na reżysera tworzącego dopiero drugi swój film. Związki są pełne czułości, przede wszystkim ten, który nawiązuje mały Stefek z mężczyzną ze stacji kolejowej, tworząc plan doprowadzenia go do sklepu spożywczego matki. Wspierane przez oszałamiające zbliżenia kinematografa Adama Bajerskiego i idealną muzykę Tomasza Gąssowskiego, Sztuczki są prawdziwie poruszającym filmem, który miejmy nadzieję, przekupi los i stanie się kandydatem do Oscara za Najlepszy Film Obcojęzyczny.

tłumaczenie: Justine Julie Charlet

http://www.cinescene.com/howard/playoffortune.htm