Het Parool
woensdag 16 april 2008


Het is een klassiek filmgenre: de helden proberen zich te ontworstelen aan hun geboortegrond en aan hun lot. Tricks, de tweede film van de Poolse regisseur Andrzej Jakimowski, speelt zich af in een Pools stadje, waarin we telkens terugkeren naar het treinstation. Voor de zesjarige Stefek, door wiens ogen we de wereld bekijken, is het station, met zijn komende en gaande treinen, een plek die de belofte van avontuur inhoudt. Hij droomt van een reis die hem achter de horizon zal brengen en is ervan overtuigd dat hij met zijn speelgoedsoldaatjes het lot kan beinvloeden. Zijn volwassen zus zoekt een andere weg naar buiten: zij leert Italiaans en probeert te solliciteren bij een modern bedrijf aan de rand van de stad; een strak bedrijf met een modern parkeerterrein waar de manager zijn Alfa Romeo parkeert. Broer en zus hebben ook een gezamenlijke queeste. Hun vader is weggelopen en hun moeder staat er alleen voor. Ze proberen de twee weer samen te brengen. Jakimowski maakt er een speelse, lichte film van, die zich afspeelt onder een strakblauwe lucht - en dat zie je wel eens anders in Oost-Europese films. Terugkerend visueel thema is een vlucht witte duiven die rondjes draait boven de stad. Zelfs met de vrijheid van een vogel is het nog lastig om weg te komen van de plek waar je geboren bent. En misschien lukt dat wel nooit, wil Jakimowski zeggen, zonder ook maar een ogenblik zwaar op de hand te zijn. Aan het eind van de film kruipt Stefek in een wagon om meegevoerd te worden. Als hij 's ochtends zijn ogen opendoet, stopt de trein juist bij het station waar hij zijn reis is begonnen. Als een duif is hij teruggekeerd naar zijn hok. De film scoorde hoog in de publieksenquete van het Rotterdamse filmfestival. Geen wonder, want er zijn niet zo veel filmmakers die vervlogen dromen zo licht in beeld kunnen brengen.

Mark Moorman, Het Parool