3 november 2008
Moviegids


De zesjarige Stefek heeft één doel in zijn leven: zijn vader en moeder herenigen. Hij zet alle middelen in die hij ter beschikking heeft: zijn fantasie, wilskracht, kinderlijke charme en een ingenieus systeem waarmee hij de gebeurtenissen in zijn directe omgeving subtiel beinvloedt.

Tricks is de tweede film van de Poolse regisseur Andrzej Jakimowski die met zijn debuut Squint Your Eyes in de prijzen viel op filmfestivals op de vijf continenten. Ondanks de prijzenregen vond de film geen buitenlandse distributeur waardoor Squint Your Eyes een van de best bewaarde geheimen van de recente Europese cinema blijft. Gelukkig is Jakimowski's tweede wel buiten Polen te zien.

Net als Squint Your Eyes speelt Tricks zich af op een doodse stoffige locatie. Stefek en zijn 18-jarige zus Elka wonen met hun moeder in een flat in een mijnwerkersstad. Stefek kent zijn vader alleen van verhalen en foto's. Vader verliet vrouw en kinderen voor een jongere vrouw en verhuisde naar de grote stad.

Stefek heeft weinig vrienden. Hij hangt hele dagen rond met zijn zus en haar vriendje. Elka wast af in een derderangsrestaurant, studeert Italiaans in haar vrije tijd en solliciteert naar een baantje bij een Italiaanse multinational met een kantoor aan de rand van de stad. Elka leert Stefek hoe hij het lot een handje kan toesteken, hoe hij kan laten gebeuren wat hij wil. Een combinatie van telepathie, manipulatie en een blind geloof in een goede afloop. De geest van een kind is flexibel. Baat het niet dan schaadt het niet.

Het treinstation is een van de weinige plaatsen waar iets gebeurt. Iedere dag checkt Stefek of zijn vader niet te bespeuren is. Op een dag meent hij hem echt te herkennen. Hij schiet onmiddellijk in actie.

Tricks is een fragiele film met een klein, eenvoudig verhaal. Andrzej Jakimowski kleedt het zo goed in dat hij het publiek moeiteloos inpakt. Het geheim zit in de perfecte dosering. De locatie is slaperig en grijs, maar er lopen genoeg kleurrijke figuren rond. Ook al is er niets te beleven en wil Elka er weg toch geniet ze intussen van de gemoedelijke voorspelbaarheid en de luie namiddagen in de zon aan de oever van de rivier. De invloed van snellere, moderne tijden blijft beperkt, alsof het stadje omwald en overkoepeld is. Het goede kan niet weg, het slechte geraakt er niet in.

Met het verhaal van het zoontje dat zo graag zijn papa terug wil, balanceert Jakimowski op een slap touw. Hij houdt zijn film heel zuiver en clichévrij, ver weg van de tearjerkerij. Er zitten nogal addertjes onder het gras en die Stefek is niet de eerste de beste. Dat kan ook gezegd worden van Elka die meer is dan een mooi gezichtje. Ze is de perfecte zus, lastige dochter, ambitieuze jonge vrouw en een begeerlijke deerne. Jakimowski ziet hen graag maar blijft op afstand. Hij bekijkt hen van een afstand en schetst hun sober delicaat portret.

Damian Ul en Ewelina Walendziak debuteren overtuigend als Stefek en Elka. Ze staan fris en ongekunsteld voor de camera. De andere rollen zijn ingevuld door ervaren theateracteurs. Die mix van authentiek, ongepolijst talent en klassieke state-of-the-art vertolkingen werkt perfect.

De man die het grootste compliment verdient is director of photography Adam Bajerski. Zijn gegoochel met licht levert wonderlijke resultaten op. Door zijn lens krijgt het stadje de allure van een typisch westerndorp.

Tricks is beheerste, intelligente auteurscinema. Andrzej Jakimowski herschikt vertrouwde elementen en voegt er menselijke warmte aan toe. Het leidt tot gevoelige cinema met een ziel, meeslepend en groots in alle bescheidenheid.

Matthias Van Wichelen, Moviegids

http://www.moviegids.be/index.cfm/94232/TRICKS